“Magick Obscura”: Πρακτικές και αισθητικές τάσεις της φωτογραφίας στα ψηφιακά παιχνίδια

Τα τελευταία χρόνια, τόσο η ψηφιακή φωτογραφία όσο και τα ψηφιακά παιχνίδια συνιστούν αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης κουλτούρας, με εξέχουσες τεχνολογικές, πολιτιστικές και κοινωνικές διαστάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, απλοί χρήστες, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες φωτογράφοι και διαφορετικών κατευθύνσεων καλλιτέχνες συμμετέχουν, σε μεγάλο βαθμό, σε ένα από τα πιο πρόσφατα και αναδυόμενα φαινόμενα του ψηφιακού: τη δημιουργία και την επεξεργασία φωτογραφικών εικόνων από περιβάλλοντα ψηφιακών παιχνιδιών. Πράγματι, ένας σημαντικός αριθμός ψηφιακών παιχνιδιών προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα καταγραφής εικόνων μέσω της διάδοσης νέων λειτουργιών, όπως το «Photo Mode», ή ειδικών, για το σκοπό αυτό, εξωτερικών εργαλείων λογισμικού (π.χ. το Ansel της εταιρείας γραφικών Nvidia). Η δε συγκεκριμένη φωτογραφική πρακτική έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον διάφορων μουσειακών χώρων και εκθέσεων, ενώ έχει παράλληλα ωθήσει τη δημιουργία αντίστοιχων διαδικτυακών κοινοτήτων και περιοδικών. Βασικός στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να κατανοηθεί η δομή και οι αισθητικές τάσεις του φαινομένου που ονομάζεται δυνάμει φωτογραφία (virtual photography) (ή «in-game photography»), αναγνωρίζοντας το ως ένα νέο φωτογραφικό είδος.

 Αρχικά, θα παρουσιαστεί η εξέλιξη της σχέσης ανάμεσα στη φωτογραφία και τα ψηφιακά παιχνίδια, καθώς ακόμα αναδεικνύονται οι τρόποι με τους οποίους η φωτογραφική πράξη έχει χρησιμοποιηθεί ως μέρος της μηχανικής (mechanics) και της αφήγησης διάφορων τίτλων. Στη συνέχεια, αναλύονται η μηχανική και τα εργαλεία παραγωγής, τα κίνητρα των χρηστών, όπως επίσης οι διαφορετικές πρακτικές με τις οποίες προσεγγίζεται η καταγραφή εικόνας στα ψηφιακά διαδραστικά περιβάλλοντα. Θα υποστηριχθεί πως η δυνάμει φωτογραφία καταφέρνει να προσομοιώνει τον εξοπλισμό και τις τεχνικές της συμβατικής φωτογραφίας, αλλά και ότι οι χρήστες μοιράζονται κοινές αξίες με τους φωτογράφους του φαινομενικού κόσμου (δεξιοτεχνία, σύλληψη «όμορφων» εικόνων ή μετάδοση ιδεών και αναμνήσεων). Παράλληλα, αναγνωρίζονται οι ξεχωριστές αισθητικές τάσεις της φωτογραφίας στα ψηφιακά παιχνίδια, εστιάζοντας στις κύριες δύο: αφενός, είναι η προσπάθεια διασύνδεσης της καταγραφής της τρισδιάστατης πραγματικότητας με την αντίστοιχη ψηφιακή, μέσα από τη φωτορεαλιστική απεικόνιση, την υιοθέτηση ειδών και θεματικών της συμβατικής φωτογραφικής πράξης (φωτογραφία πορτρέτου/ντοκουμέντο/τοπίου, τουριστική/σουρεαλιστική/πολεμική φωτογραφία κλπ.). Αφετέρου, είναι η σύγκλιση με την ψηφιακή κινηματογραφία χάρη στη σκηνοθετική πρακτική που χαρακτηρίζει τη δυνάμει παραγωγή εικόνων και τη δημιουργία συγκεκριμένων δραματικών υπερρεαλιστικών φωτογραφιών. Τέλος, ως περίπτωση μελέτης, έχοντας σκοπό την πρόκληση συζήτησης εξετάζεται πώς αυτές οι δύο αισθητικές πτυχές καταγράφονται σε εμπνευσμένες εικόνες από ψηφιακά «πολεμικά» περιβάλλοντα. Εγείρονται ηθικά ζητήματα; Προσομοιώνεται πραγματικά η πολεμική εμπειρία;

Μάξιμος Σ. Θεοδωρόπουλος